تکنو استرس یا استرس فناوری!

سلام به همه و خوش آمدید به سومین قسمت از پادکست کتاب‌بیس، جایی که درباره مقاله‌های جذاب علم اطلاعات صحبت می‌کنیم. من میزبان شما (فاطمه میرزایی) هستم و امروز می‌خواهیم درباره یک تحقیق بینش‌بخش با عنوان “یکپارچه‌سازی و ترکیب تحقیقات استرس فناوری: یک متاآنالیز درباره عوامل ایجادکننده استرس فناوری، پیامدها و زمینه‌های استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی“ صحبت کنیم. پس قهوه‌تان را بردارید، راحت بنشینید و بیایید با هم دنیای استرس فناوری را کاوش کنیم!

اول از همه، استرس فناوری دقیقاً چیست؟ استرس فناوری اصطلاحی است که استرس ناشی از تعاملات ما با فناوری را توصیف می‌کند. این اغلب به عنوان یکی از “جنبه‌های تاریک” استفاده از فناوری در نظر گرفته می‌شود، هرچند می‌تواند اثرات مثبتی هم داشته باشد که به آن استرس مثبت می‌گویند. تصور کنید که سعی دارید با جریان بی‌پایانی از ایمیل‌ها، پیام‌ها و اعلان‌ها همگام شوید – این همان استرس فناوری در عمل است.

به عبارتی دیگر، اصطلاح “technostress” یا “استرس فناوری” به معنای استرس و فشار روانی است که افراد در نتیجه استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات تجربه می‌کنند. این اصطلاح ترکیبی از دو کلمه “technology” (فناوری) و “stress” (استرس) است.

این مقاله که توسط ایلیا ناستیوک، سیمون ترانگ، یولیوس-ویکتور گرومک-برامت، مارک تی. پی. آدام و مونیدیپا تارافدار نوشته شده، هدفش روشن کردن پیچیدگی‌های استرس فناوری از طریق یک متاآنالیز جامع است. آنها داده‌های ۱۰۲ مقاله را که شامل ۱۱۳ مطالعه مستقل با نزدیک به ۵۰,۰۰۰ مشاهده است، تحلیل کرده‌اند. این حجم زیادی از داده است و تصویر نسبتاً روشنی از چگونگی تأثیر استرس فناوری بر ما ارائه می‌دهد.

بیایید برخی از یافته‌های کلیدی این تحقیق را بررسی کنیم. اولاً، این مطالعه تأیید می‌کند که استرس فناوری تأثیرات منفی قابل توجهی بر پیامدهای روانشناختی و رفتاری دارد. این بدان معناست که می‌تواند بر احساسات ما – سطح استرس، رضایت ما، نحوه رفتار ما، بهره‌وری و تعهد ما  تأثیر بگذارد.

• انواع استرس فناوری:

1. استرس ناشی از نیاز به یادگیری مداوم فناوری‌های جدید
2. فشار برای همیشه در دسترس بودن به دلیل وجود ابزارهای ارتباطی
3. اضطراب ناشی از حجم زیاد اطلاعات دریافتی
4. نگرانی از عقب ماندن از پیشرفت‌های فناوری
5. استرس ناشی از مشکلات فنی و خرابی‌های سیستم
6. فشار برای پاسخگویی سریع به پیام‌ها و ایمیل‌ها
7. احساس ناامنی شغلی به دلیل پیشرفت فناوری.

• عوامل ایجادکننده استرس فناوری

محققان پنج “عامل ایجادکننده استرس فناوری” اصلی را شناسایی کردند: پیچیدگی فناوری، تهاجم فناوری، ناامنی فناوری، اضافه‌بار فناوری و عدم قطعیت فناوری. این عوامل روش‌های مختلفی را که فناوری می‌تواند ما را غرق کند، توصیف می‌کنند. به عنوان مثال، پیچیدگی فناوری به ناکامی‌ای اشاره دارد که وقتی فناوری بیش از حد پیچیده است احساس می‌کنیم، در حالی که اضافه‌بار فناوری، استرس ناشی از داشتن کارهای زیاد به دلیل فناوری است.

• جنبه های این مطالعه

1. یکی از جنبه‌های جذاب این مطالعه، تمایز بین پیامدهای روانشناختی و رفتاری است. پیامدهای روانشناختی، مانند استرس و خستگی، در مقایسه با پیامدهای رفتاری مانند بهره‌وری، فوری‌تر و برجسته‌تر هستند. این بینش نشان می‌دهد که اثرات سلامت روان ناشی از استرس فناوری نیاز به توجه بیشتری دارند، زیرا می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت کلی ما داشته باشند.
2. نکته مهم دیگر، زمینه استرس فناوری است. این مطالعه نشان می‌دهد که چگونه استرس فناوری هم بر محیط‌های سازمانی – مانند محل‌های کار – و هم بر محیط‌های خصوصی، مانند استفاده ما از رسانه‌های اجتماعی یا گوشی‌های هوشمند تأثیر می‌گذارد. محققان دریافتند که اگرچه عوامل ایجادکننده استرس فناوری در زمینه‌های مختلف یکسان هستند، اما تأثیر آنها می‌تواند متفاوت باشد.
3. حالا، بیایید درباره پیامدهای عملی این مطالعه صحبت کنیم. برای سازمان‌ها، درک این عوامل ایجادکننده استرس فناوری می‌تواند به طراحی محیط‌های کاری بهتر کمک کند. کاهش اضافه‌بار فناوری با مدیریت جریان اطلاعات، یا پرداختن به پیچیدگی فناوری با ساده‌سازی سیستم‌ها، می‌تواند منجر به کارمندان شادتر و مولدتر شود.
4. در سطح شخصی، آگاهی از استرس فناوری می‌تواند به ما کمک کند تا استفاده خود از فناوری را مؤثرتر مدیریت کنیم. تعیین محدودیت برای زمان و نحوه استفاده از فناوری، و گرفتن وقفه‌هایی برای قطع ارتباط، می‌تواند تأثیرات منفی استرس فناوری را کاهش دهد.

برای جمع‌بندی، این متاآنالیز نگاهی دقیق به علل و اثرات استرس فناوری ارائه می‌دهد. این مطالعه بر اهمیت پرداختن به هر دو تأثیر روانشناختی و رفتاری تأکید می‌کند و نیاز به استراتژی‌های متناسب برای کاهش استرس فناوری در زمینه‌های مختلف را برجسته می‌سازد.

لینک‌مقاله:https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0960085X.2022.2154712